In gesprek met Sander van de Kamp
Het nieuwe zwembadgebouw vordert gestaag. Tijd om eens wat meer te weten over de verduurzaming die daarbij is meegenomen.
Nieuw zwembadgebouw dankzij tomeloze energie van wijkbewoners
Het tot stand komen van het nieuwe zwembadgebouw is te danken aan de tomeloze inzet van een grote groep betrokken bewoners. In de afgelopen jaren heeft de werkgroep, in verschillende samenstelling, met ondersteuning van het bestuur en professionals het voor elkaar gekregen dat we deze zomer toch echt een mooi nieuw zwembad- en wijkgebouw hebben. Een gebouw waarbij sterk is gestuurd op verduurzaming. In het gebruik van de materialen, maar zeer zeker ook op verduurzaming van de totale energiehuishouding. Om daar wat meer over te weten ging het Buurtteam in gesprek met Sander van de Kamp. Hij woont al jaren samen met zijn gezin op de Ardennen. In het dagelijks leven werkzaam als projectleider meet- en regeltechniek en daarmee een van de waardevolle krachten in de werkgroep en bouwteam op locatie deze maanden. Op dit moment is hij namens de Groenstichting projectleider tijdens de bouw van het nieuwe gebouw. Ook ondersteunt Sander al enige jaren het zwembadteam voor wat betreft het onderhoud van de installaties.
Oude en nieuwe situatie: anders verwarmen
Bij het oude zwembadgebouw lagen er watercollectoren op het dak. Hoe werken watercollectoren? “Als de zon schijnt wordt het water warm. Als het zwembad op temperatuur is, zet je die dingen uit en liggen ze verder voor ‘Jan met de korte achternaam’ op het dak. Alleen voor de verduurzaming wil je een systeem dat altijd iets kan doen en niet op sommige momenten stil staat. Bij het nieuwe gebouw zijn de watercollectoren daarom vervangen door zonnepanalen, die het hele jaar door energie kunnen opwekken.”
“Het nieuwe zwembadgebouw heeft vloerverwarming als hoofdverwarming. Daarmee kan het gebouw het hele jaar door vorst- en vochtvrij worden gehouden met een constante temperatuur van 17/18 graden. Wanneer er iets georganiseerd wordt in het gebouw kan de temperatuur warmer worden gezet, onder andere door middel van bijverwarming via de ‘splitunits’ die in het gebouw worden geplaatst. Een split aircosysteem is een airconditioning/verwarm en condens systeem in één waarmee je verschillende ruimtes kunt verkoelen of verwarmen.
Warm douchen!
Bij het nieuwe zwembadgebouw kunnen we straks ook warm douchen. Uiteraard zijn de douches energiezuinig en waterbesparend en gaan ze aan en uit doormiddel van een sensor. Sander: “Het is natuurlijk niet de bedoeling dat we daar met de hele wijk uren gaan douchen, maar heel fijn dat iedereen die dat wil na het zwemmen even kort warm kunnen afspoelen.”
Zwembad is de accu: spelen met water én energie
“Het zwembadseizoen loopt van april tot september, in die periode wordt het zwembad verwarmd. Overdag wekken de zonnepanelen stroom op, de warmtepompinstallatie zet deze energie om in warmte voor het zwembad. Het zwembad heeft in die periode een ondergrens van 24/25 graden. Vanaf dat de zon schijnt wordt elke dag het zwembad water door verwarmd richting 30 graden. Is het zwembadwater opgewarmd, dan wordt de rest van de opgewekte energie gebruikt voor de 2 buffers: buffer voor verwarming (3000 liter) en tapwaterboiler (3000 liter). Als er dan nog energie overblijft op zomerse dagen, pas dan zal er teruggeleverd worden aan het net, maar dat zal minimaal zijn. We proberen niet terug te leveren aan het net, ook in verband met mogelijke problemen rondom netcongestie.. Het zwembad zal straks einde dag warmer zijn als we gewend waren. Op een zomerse dag kan de watertemperatuur oplopen richting de 30 graden. Dit is ook om de nacht te overbruggen. Overdag gratis warmte via het dak met de zonnepanelen halen, ’s nachts zoveel mogelijk de warmte behouden.”
Watercirculatie ’s nachts aangepast
Het water in het zwembad circuleert. Deze circulatie is noodzakelijk voor de water kwaliteit. Zeventien jaar geleden heeft het bad een RVS kuip gekregen met een overloop aan de randen waarmee het water via een goot naar de bufferkelder stroomt. De pompen zuigen het water uit de bufferkelder. Wanneer het water weer gereinigd is stroomt het water via de bodem weer terug naar het bad.
“Iets dat massa heeft koelt minder snel af dan iets dat weinig massa heeft. Het water dat over de randen stroomt bij het bad is het ‘dunst’. Dit is het moment dat het water van het zwembad het snelst afkoelt. Om de afkoeling van het water in de avond en nacht zoveel mogelijk tegen te gaan, zijn aan de kopse kant van de zwembadkuip luiken aangebracht die na sluitingstijd van het zwembad open worden gezet. Het water loopt in die uren niet meer via de overloop aan de randen (‘buitenlangs’) maar via de luiken ‘binnendoor’ naar de bufferkelder. Dit betekent dat we 2 tot 3 graden per het uur minder warmteverlies hebben.”
Slimme besparingen
In de afgelopen jaren heeft Ad Rabenort een analyse gemaakt van het energieverbruik en mogelijke besparingen bij het aanpassen van de installaties in combinatie met energie-opwekking. Sander heeft in het afgelopen jaar frequentieregelaars en temperatuuropnemers geplaatst. Ook de jarenlange kennis van zwembadbeheerder Tineke Mekkes en adviseur waterinstallaties Wim van Bennekom zorgen voor een groot inzicht in het functioneren van de installaties van het zwembad. Alle data die daarbij gezamenlijk beschikbaar kwamen hebben bijgedragen aan de keuzes die gemaakt zijn voor het nieuwe zwembadgebouw en hebben ook in de oude situatie al een aantal slimme besparingen opgeleverd.
Dynamisch energiecontract
“Toen het energiecontract van de Groenstichting afliep in 2022 afliep is er voor 2023 gekozen voor een dynamisch energiecontract omdat wij toen nog gas gebruikten. We gebruiken geen gas meer maar een dynamisch contract gaf en geeft de beste mogelijkheid voor het gunstig inkopen van energie. Een dynamisch contract gaf en geeft de beste mogelijkheid voor het gunstig inkopen van energie.”
Minder doorstroming van water, minder chemicaliën
Met de plaatsing van de frequentieregelaars is het instellen van het toerental van de pompen geoptimaliseerd. In de nachtelijke uren kan daarmee het toerental van de pompen zover als mogelijk is voor een goede waterkwaliteit worden teruggebracht, wat heeft gezorgd voor een besparing van 2721 kWh per maand tijdens het zwembadseizoen. Minder doorstroming van water, vraagt ook minder chemicaliën. Een mooie besparing voor het milieu.
Energiehuishouding buiten zwembadseizoen
Vanaf heden zal tijdens het zwembadseizoen grotendeels de energie zelf opgewekt kunnen worden door de 116 zonnepanelen in oost-west opstelling. Deze zonnepanelen leveren circa 39.440 Kwh op, voldoende voor het omzetten naar warmte voor het zwembad. In de wintermaanden schijnt de zon veel minder, maar hebben we ook veel minder energie nodig. Er wordt dan namelijk niet gezwommen. De zonnepanelen wekken voldoende stroom op voor het op temperatuur houden van het gebouw en het tapwater. De toekomst moet nog uitwijzen hoe het zwembadgebouw in de wintermaanden wordt gebruikt. Beleid daarover wordt door de Groenstichting op dit moment gemaakt. Er zal altijd een beetje energie ingekocht moeten worden.
Tot ziens in het zwembad
Installatietechnisch blijft Sander ook straks actief bij het functioneren van het zwembad en multifunctionele bouw. Je komt hem daarom vast nog wel eens tegen. Of als badmeester, want ook dat doet hij zo nu en dan voor de wijk! De verbouwing van het zwembadgebouw gaat gestaag door. Op naar een snelle opening en een mooie zomer voor alle wijkbewoners.
Voor het verduurzamen van het zwembadgebouw heeft de Groenstichting een bijdrage gekregen vanuit de Proeftuin Aardgasvrije wijken (PAW), te weten € 25.922.